دستورالعمل گندزدایی سطوح و اشیا

بیماری COVID-19 می‌تواند از راه قطرات کوچکی که هنگام سرفه یا بازدم فرد مبتلا پخش می‌شوند، به دیگران سرایت کند. این قطرات بر روی اشیا و سطوح اطراف اشخاص می‌نشیند و افراد دیگر با لمس کردن این اشیا و سطوح و سپس دست زدن به چشم ها، بینی و دهان خود به COVID-19 مبتلا می‌شوند.

از آنجایی که عمر ویروس روی سطوح به جنس سطح، دمای محیط و رطوبت بستگی داشته و از ۲ ساعت تا ۹ روز متغیر است، لازم است سطوحی که احتمالاً به ویروس آلوده هستند، ضدعفونی (گند زدایی) شوند.

شناسایی تمام سطوح و اشیایی که احتمالاً توسط فرد آلوده یا مشکوک لمس شده‌اند در منزل، محیط کار، محیط های عمومی (مانند سینما، هتل، رستوران، فرودگاه و …) و محیط های درمانی حائز اهمیت است.

از جمله شایع‌ترین سطوح و اشیا میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

– تمام دستگیره‌ها و قفل‌ها
– تمام سطوح سرویس‌ بهداشتی شامل کف، دیوارها، روشویی، کاسه توالت، سیفون، محل قرارگیری حوله یا دستمال توالت، کاسه توالت، سیفون
– دیوارها، کف اتاق‌ها، راهروها، نرده پلکان، استیشن پذیرش و …
– وسایل داخل اتاق ها؛ سطوح میزها، دسته صندلی و مبل، پشتی صندلی و مبل، سطل زباله و …
– دکمه‌های آسانسور، کلیدهای برق یا کلیدهای روشن و خاموش کردن کولر، تهویه هوا، پنکه و …
– کلیه ابزار و تجهیزات مورد استفاده؛ انواع تلفن، ساعت مچی، کنترل، صفحه کلید کامپیوتر، موس، ساعت و …
– فرش، تشک، بالش، کوسن و …
– پرده ها، البسه، چادرنماز، سجاده، حوله، روتختی، پتو و ملحفه‌هاشناسایی تمام سطوح و اشیایی که احتمالاً توسط فرد آلوده یا مشکوک لمس شده‌اند در منزل، محیط کار، محیط های عمومی (مانند سینما، هتل، رستوران، فرودگاه و …) و محیط های درمانی حائز اهمیت است.

انتخاب ماده مناسب گندزدایی به محل آلودگی بستگی دارد. بطور کلی گندزدایی سطوح دارای تماس مشترک باید به‌صورت پاشش آب ژاول ۰/۵ تا یک درصد (ملح هیپوکلریت) یا الکل ۷۰ درصد و ماندگاری حداقل 1 دقیقه انجام گیرد.

برای سطوحی که امکان استفاده از وایتکس وجود ندارد (مانند تجهیزات الکترونیکی)، می‌توان از الکل (ایزوپروپیل‌الکل 70 درصد یا اتانول 70 درصد) استفاده نمود. در صورتی که در خصوص استفاده از ماده گندزدا برای سطوح یا اشیا سوال و یا ابهامی وجود داشت، بهتر است با شرکت سازنده تماس حاصل شود. به منظور آشنایی با انواع مواد مورد استفاده برای گندزدایی به “محلول های ضدعفونی کننده سطوح و روش تهیه محلول گندزدا از انواع وایتکس‌ها ” مراجعه شود.

گندزدایی توسط دستمالی که توسط محلول گندزدا مرطوب و خیس شده، برای سطوح انجام می شود. بدین منظور دستمال در سطل یا ظرفی که محتوی محلول گندزدا است غوطه ور شده و پس از فشردن و زدودن محلول اضافی، بر روی کلیه سطوحی که شناسایی شده‌اند، کشیده می‌شود به‌گونه‌ای که بعد از برداشتن دستمال تمام سطح آغشته به گندزدا و حداقل برای ۱ دقیقه خیس باشد.

لازم است سطح یا اشیا در معرض هوا رها شوند تا رطوبت ناشی از آغشته شدن سطوح به مواد گندزدا بصورت خود بخودی خشک شده و از خشک کردن سطوح با وسایل و یا دستمال دیگر ممانعت به عمل آید.

برای گندزدایی سطوحی که نمی‌توان از کشیدن دستمال یا پارچه بر روی آن‌ها استفاده نمود، مانند تشک‌ها، بالش‌ها، کوسن‌ها و فرش‌ها می‌توان محلول ضدعفونی‌کننده را به‌طور مکرر به ‌اندازه‌ای بر آن اسپری کرد که اطمینان حاصل شود محلول ضدعفونی‌کننده تمام سطح مذکور را پوشانده است؛ به‌عبارت دیگر تمام سطح باید آغشته به محلول گندزدا گردد و سپس لازم است سطح یا اشیا در معرض هوا در محیط خشک شود.

نکته: توصیه می‌شود قبل از استفاده از ماده گندزدا بر روی هر سطحی، ابتدا بر روی محلی که در معرض دید نباشد آزمایش شود تا گندزدایی موجب آسیب ظاهری و رنگ‌رفتگی نشود.

سطوحی که قابل شست‌وشو هستند، مثل پرده‌ها، ملحفه و … با استفاده از مواد شوینده و ضدعفونی‌کننده حداقل به‌مدت 25 دقیقه شسته شوند (در صورت امکان ترجیحا از آب داغ 70 درجه استفاده شود). باید توجه داشت که به دلیل احتمال ایجاد ذرات ریز آلوده کننده، از تکاندن البسه و ملحفه ها خودداری شود.

قبل از شروع گند زدایی، جهت زدودن و کاهش بار آلودگی سطوح باید نظافت شوند. لازم است نظافت از یک نقطه آغاز و در طرف یا نقطه مقابل به پایان برسد. دستمال‌ها و وسایلی که برای نظافت اتاق و فضاهای عمومی استفاده می‌شوند باید از وسایلی که برای شستشو و نظافت سرویس‌های بهداشتی بکار می‌روند جدا بوده و در هیچ شرایطی مشترکاً استفاده نگردند .

نکات ضروری حین گندزدایی:

۱. لازم است در حین کار با مواد گندزدا، از جریان مناسب هوا استفاده کرد تا انتشار بخارات مواد گندزدا در فضای بسته باعث مسمومیت افراد نگردد. لذا در صورت وجود پنجره در مکان‌های بسته، باز کردن آن‌ها جهت تهویه طبیعی محیط و روشن کردن کلیه هواکش های سرویس‌های بهداشتی الزامی است. آموزش افراد نسبت به علائم بیماری الزامی است تا در صورت مشاهده هرگونه علامت، موضوع را به یکی از مراکز درمان اطلاع دهند.

۲. در حین گندزدایی از تماس دست با چشم، بینی و دهان اجتناب شود و حتما از ماسک و دستکش یک‌بارمصرف و گان‌های ضدآب آستین بلند استفاده گردد. در صورتی که گان در دسترس نباشد می‌توان از لباس کار مناسب با پوشش حداکثری استفاده کرد. به منظور آشنایی با نحوه فیکس شدن ماسک بر روی صورت و جلوگیری از نشتی احتمالی هوا از اطراف آن، حتما به “دستورالعمل انواع ماسک و نحوه استفاده از آن‌ها” مراجعه گردد.

۳. در صورت آسیب دیدن ماسک، دستکش‌ها یا گان، باید تعویض شوند.

۴. سطوح به‌صورت رفت و برگشت به مواد گندزدا آغشته شوند و از تشکیل ذرات معلق در هوا و پاشیدن محلول اجتناب شود؛ تا حد امکان از اسپری‌کردن جهت گندزدایی سطوح پرهیز شود. توصیه می‌شود کاسه توالت با برس مخصوص توالت تمیز شود.

۵. تجهیزات استفاده‌شده برای گندزدایی سرویس‌های بهداشتی، در سایر قسمت‌ها استفاده نشوند.نکته: توصیه های ارائه شده در رفرانس ها گندزدایی سرویس‌های بهداشتی هر ۲ ساعت و گندزدایی کف اتاق‌ها، راهروها، میزها و … حداقل روزی دوبار است)

نکات ضروری بعد از اتمام گندزدایی:

۱. بلافاصله پس از پایان عملیات گندزدایی باید وسایل حفاظت شخصی از بدن و تجهیزات یک‌بارمصرف مورد استفاده مانند جاذب‌ها یا دستمال‌های استفاده شده جدا شده و در ظروف زباله در‌دار دور انداخته شوند. آنگاه دست‌ها با آب‌وصابون به‌طور کامل شسته شده یا با محلول‌های ضدعفونی‌کننده‌های دست ضدعفونی گردند. در صورت امکان توصیه می‌شود لباس‌ها تعویض شده و دوش گرفته شود.

۲. تجهیزات پاک‌کننده چندبار مصرف، بعد از اتمام گندزدایی یک اتاق و قبل از شروع گندزدایی اتاق بعد، باید ضدعفونی شوند. بدین معنا که در محلول گندزدا غوطه‌ور شوند. لازم است تجهیزات مذکور در مکان مجزا از سایر وسایل نگهداری شوند. “سطل تی” نیز قبل از پرشدن مجدد، باید ضدعفونی شود یا با آب داغ و صابون شسته شود.

۳. کیسه‌های زباله‌ای که تجهیزات در آن‌ها دور انداخته شده‌اند، محکم بسته و برچسب زده شوند. کیسه‌های زباله بلافاصله از محیط خارج شده و معدوم شوند.

توصیه می‌شود بعد از تهیه محلول‌های گندزدا، روی ظرف محلول برچسبی زده شود و علاوه بر نام محلول تهیه‌شده موارد زیر روی آن درج شود:
دور از دسترس کودکان نگهداری کنید.
از نوشیدن محلول داخل ظرف اکیدا خودداری کنید.
در صورت برخورد محلول با چشم‌ها یا دهان، محل برخورد را به مدت پنج دقیقه با آب شست‌وشو داده و بلافاصله به اورژانس مراجعه کنید.
از برخورد محلول با لباس، پارچه یا فرش خودداری کنید، امکان از بین‌رفتن رنگ با این محلول وجود دارد.

منبع : sapiba